Kantoor en magazijn ECOstyle

Soms ben je lang bezig je milieudroom van contour tot concretum te brengen. Bij ECOstyle duurde dat krap vijftig jaar. Vanaf 1967 groeide het bedrijf uit tot grote speler in natuurvriendelijke producten voor bodem, plant en dier. En nu voldoet ook de nieuwe huisvesting met BREEAM Outstanding*****-certificaat aan opperste duurzaamheid.

De onderneming begon in Appelscha met duurzame bestrijdings- en gewasbeschermingsproducten voor de particuliere tuinier. Daarna waaierde het assortiment uit tot tuinproducten, diervoeding en dierverzorgingsmiddelen. Het afzetgebied verruimde naar tuincentra, winkelketens, hoveniers, gemeentes en land- en tuinbouwers, vestigingen verrezen in België, Denemarken en Oostenrijk. De wortels die het bedrijf groei gaven, zijn duurzaamheid, innovatie en kennisdeling.

Paniekmerries

Allengs ontstond behoefte aan een nieuw kantoor met magazijn, want de bestaande werkomgeving raakte van aan-, in- en uitbouwsels danig geratjetoed. Er werd gezocht naar milieuvoorbeeldige schaalvergroting in het ECOmunitypark (17 ha) in het Friese Oosterwolde. Initiatiefnemer hiervan is ECOstyle-directeur Anne-Jan Zwart, waarna gemeente, provincie en kennisinstellingen aanhaakten. Het park moet een ecologisch werklandschap (géén logisch bedrijventerrein!) worden, waarin ondernemingen samen meerwaardes vermenigvuldigen voor mens, milieu en maatschappij. 55% van het park bestaat uit groen en water, 45% uit bebouwing, percentages waarvan de traditionele ontwikkelende vierkantemetervreter paniekmerries krijgt.

Natuur winkelen

De omringende natuur van houtwallen, struwelen en boombosjes moet er naadloos in doorlopen. De beek volgt weer z’n vroegere bedding, wat niet alleen de ontwatering van het park begunstigt, maar ook de flora en fauna varieert. De buitenverlichting houdt zelfs rekening met nachtelijke vleermuizen. Het ECOmunitypark blijft vrij toegankelijk voor fietsers en wandelaars die gezonde natuur komen winkelen. Met deze en dergelijke maatregelen is voor park en bebouwing BREEAM-NL Outstanding***** behaald. Zie verder het kader BREEAM-NL. Aan het magazijn is maart jl. zelfs de BREEAM Award 2016 Industrial Buildings toegekend.

Prille uitstraling

Wie nu denkt organische klompenarchitectuur te zullen aantreffen, komt bedrogen ogen uit. Maar het tegenovergesteld traditionele – rigide sterielvolumes met geschoren bebopgras, drie dunstambomen en een trottoirbiesje – is het zeker ook niet. Je ziet wel strakke gebouwen, maar ze hebben de prille uitstraling als van het ochtendgloren van de dag. Het magazijn is bewust abstract schaalloos gehouden om de hoogte van 13 m te verdoezelen, het kantoor is wat rijker gedetailleerd in vorm en gevel. En voor beide geldt dat voor de buitenkant is gekozen voor een minimaal materialenpakket, in gedekte kleuren: hout, glas en – voor kleingroen en kriebelbeestjes – steenkorven. Stefan Prins, partner-architect van Powerhouse Company Rotterdam dat met Zethoven BouwplanGroep Heerenveen verantwoordelijk is voor het ontwerp, stelt: ‘We hebben altijd gezegd: “Die gebouwen zijn te gast in het landschap. Daarom moeten ze erin opgaan.”‘

Efficiëntie en logistiek

Magazijnen worden bepaald door efficiëntie en logistiek. ‘Meestal zijn het grote jongens die de ruimte volledig confisqueren. Dat wilden we in beeld absoluut tegengaan door rust te creëren. Eigenlijk ben je als architect steeds op zoek naar de perfecte balans.’ De bedrijfshal (67 x 65 m) is uitgevoerd in staal met een imponerende dakconstructie van PEFC-gecertificeerde gelamineerd vuren langsliggers en dwarsdragers (240 x 2.000 c.q. 115 x 500 mm) boven de bijna gebouwhoge stellingen. Diverse daklichten zorgen voor extra gezondlicht. Hout is gekozen vanwege: de duurzaamheidswens, aantrekkelijker beeld, lichtheid van gewicht, snelle bouw, demontabiliteit/uitbreidbaarheid én hygiëne: stof is uit den boze.

Zweem beweging

De vier magazijngevels zien er alle anders uit. De oostgevel, uit het zicht, bevat slecht één laag verticaal raam en is verder neutraal. De zuidgevel is optisch in tweeën verdeeld. Het rechterdeel heeft vijf asymmetrisch geplaatste, verticale beganegrondkozijnen en een verticale belijning van FSC-gelamineerd lariks balken (96 x 96 mm), die zich vanaf rechts steeds meer verdichten. Een liggende steenkorf-L, waarvan de korte poot de tweedeling maakt en de lange de plint van het linkergeveldeel vormt, kent vijf asymmetrisch geordende ramen in de onderkant, drie vierkant, twee verticaal. Erboven zit eveneens een balkenbelijning, maar nu horizontaal, van dicht naar open. De beeldencompositie breekt niet alleen het enorme gevelvlak, maar brengt er ook een zweem van beweging in aan. En dat geldt evenzo voor de volgende twee gevels.

Zorgvuldig ontwerp

De opzet van het linkergeveldeel gaat over de hele westwand voort, met twee horizontale kozijnen en het ECOstyle-logo rechtsboven. De steenkorfplint maakt een lus om de gebouwhoge glasentree, waarna deze gevel wordt besloten met twee horizontale kozijnen in het wriemelsteen; erboven verspringen verticale balken steeds opener naar links. In afwijking zitten er horizontale kozijnen achter, die kort op de noordgevel doorlopen. De laatste is eveneens getweeëndeeld. Rechts zitten de laadstations en dienstingang onder een luifel; de wand hier is bekleed met WaxedWood Gold, dat verder overvloedig in het kantoor voorkomt. De steenkorfstrook komt van de gevel af, slangt omhoog, liniaalt langs de luifelrand, daalt en eindigt bij de muur. Links ervan is de balkenbelijning nu gebouwhoog, flauw verdichtend op de hoek. Vijf rechthoekkozijnen geven symmetrie. Deze beschrijving bewijst hoe zorgvuldig het ontwerp is.

Andere verhouding

Het tweehoge kantoor is in kalkzandsteen en staal. De gevels hebben een zelfde materialisering als de bedrijfshal, maar in een andere verhouding: slechts één deel steenkorven op de zuidgevel, véél (drievoudig) glas vooral aan de noordkant, de balken zijn nu kleinere en grotere ‘penanten’ gevelbekleding van FSC-gecertificeerd WaxedWood Gold (fijnbezaagd Siberisch lariks; 18 x 94 mm). Dit product van Foreco Dalfsen is onder vacuüm-en-druk verduurzaamd, waarbij tegelijk een emulsie van diverse wassoorten wordt ingebracht. Dit maakt het hout waterafstotend, stabiel, schimmel- en insectenbestendig en onderhoudsarm. De natuurlijke bruine kleur blijft lang behouden, terwijl de uiteindelijke vergrijzing egaal verloopt. Alleen bij de achteringang met draaideur zit nog een haakse hoek met balkenstrepen.

Superieure ironie

Het kantoorgebouw bestaat uit een groter en een kleiner volume daartegenaan. In de laatste zit op de westgevel de hoofdingang. Ervoor staan vier ronde gelamineerde WaxedWood-kolommen (Ø 25 cm; 6,65 m hoog), die het uitkragende dak ondersteunen. Het geveldeel ernaast heeft smalle verticale glas- en brede WaxedWood Gold-stroken. De hele gevel is een onbeholpen beeld van open en dicht, maar van een superieure ironie. Het dakoverstek rond het hele kantoorgebouw, 675 zonnepanelen bovenop, zorgt flinterdun voor elegantie en zonbeschutting. Dit komt doordat de installaties in de kelder zitten. De onderkant, in de hal zichtbaar als plafond, bestaat uit geschaafde gelamineerd WaxedWood Gold-balken (71 x 246 mm) en fijnbezaagde planken in dezelfde afmetingen als de bekledingen buiten en binnen: 18 x 94 mm. Het vernuftige lijnenspel rijmt verder in een spel van dakvlakken: de balkenstructuur van het kleinere entreepaviljoen aan de noordkant, tevens een dakdunte lager, hoekt 90° op die van het grotere kantoordeel.

Gerijd feestvieren

De rust en transparantie zijn ook binnen volop te vinden. De houten uitstraling die ECOstyle wilde, is optimaal in het entreegebied waar een overvloed van lariks balken op wanden en plafonds gerijd feestvieren. De loopbrug op de verdieping, die onderzoek en kantoor met elkaar verbindt, geeft als vide hiervan een schitterend overzicht. De overige ruimtes, waaraan de houten binnendeurkozijnen, de verdiepingshoge glazen wanden en de lichtgrijze vloerbedekking elk een eigen accent inbrengen, vormen een aangenaam vertoeven in een ruim daglicht met panoramisch uitzicht. ‘Alle onderdelen en elementen van dit project moeten samen een mooi zuiver geheel uitmaken. Het gaat er tenslotte om dat mensen er graag komen en werken.’