Gevulde zaal genoot op Houtdag in Zaandam (fotoreportages)

Ruim 250 mensen genoten op 14 november van een afwisselend programma over houtbouw op de Houtdag van Het Houtblad en hethoutblad.nl in het Zaantheater in Zaandam. Het thema, ‘Houtbouw, waar moet dat heen?’ werd van alle kanten aangevlogen.

Voorafgaand aan de Houtdag, die in de middag begon, was een excursie georganiseerd langs zeven houten woonprojecten in het nabijgelegen Amsterdam. De excursie werd door de deelnemers zeer gewaardeerd.

Tijdens de houtdag, die gepresenteerd werd door Het Houtblad-hoofdredacteur Jan Maurits Schouten werden ook de winnaars van de Nationale Houtbouwprijs bekend gemaakt. Maar traditiegetrouw ging ook een scala aan sprekers op veel gebieden de diepte in voor een zaal die met 250 mensen, hoofdzakelijk architecten en constructeurs, goed gevuld genoemd mag worden.

Amerikaanse zaken

In de loop van de middag hielden drie key-note sprekers een verhaal van circa 30 minuten. Greg Howes beet het spits af. Deze Amerikaanse ondernemer, mede-eigenaar van het vijf man sterke Cut My Timber in Portland, een vergaand geïndustrialiseerd en geautomatiseerd bedrijf dat bij het ontwerp en realisatie van ruim 1000 spectaculaire houten gebouwen in de Verenigde Staten betrokken was. Howes schetste een beeld van de situatie van de houtbouw in de Verenigde Staten. Die is in opmars, maar nog grotendeels gebaseerd op Europese machines en kennis. Het mislukken van het Google-project in Vancouver, waar een complete houten stad zou moeten verrijzen, en het failleren van het miljoenen dollars opbrandende Katerra dat seriematige huizen zou gaan bouwen, alsmede het faillissement van het Canadese houtbouwbedrijf Structurelam door het niet doorgaan van een mega-project voor Walmart heeft de Amerikanen kopschuw gemaakt, waardoor, volgens Howes, er enorme extra kansen in de VS zijn voor Europese bedrijven.

Losmaakbaar en klimaat

De andere twee key note speakers waren Peter Kuindersma (Ingenii bouwinnovatie) met een verhelderend betoog over losmaakbaarheid: houten gebouwen hebben veel reden om zichzelf als losmaakbaar te portretteren. En losmaakbaarheid wordt steeds belangrijker voor opdrachtgevers en uit duurzaamheidsoogpunt. Maar dat iets ‘droog’ gemonteerd is wil nog niet zeggen dat het ook daadwerkelijk losmaakbaar is. Bovendien moet van te voren bedacht worden op wel niveau een gebouw losmaakbaar moet zijn, van los onderdeel tot het gebouw zelf, alles is mogelijk.
Reinier van der Berg, bekend als weerman op televisie, hield een gloeiend betoog met veel beeldmateriaal over de Klimaatverandering. Die is reëel en bijzonder vreeswekkend, de opwarming van de aarde gaat zerker over de 1,5 graden heen en dat kan desastreus uitpakken. Heel anders leven, meer bomen planten en veel bouwen met hout zodat opgeslagen CO2 blijft opgeslagen behoren tot de maatregelen die we volgens Van den Berg sowieso moeten nemen.

Snelle, diepe pitches

Sinds een paar jaar programmeert Het Houtblad ook zogenaamde pitches tijdens de Houtdag: korte voordrachten van ongeveer vijf minuten waarin onderzoekers en mensen uit de praktijk een onderwerp uit de doeken doen. Dit keer beet Michele Mirra het spits af. Deze post-doc onderzoeker, verbonden aan de TU Delft, promoveerde op de beste manier op bestaande gebouwen aardbevingsveilig te maken. Waar dat gebruikelijk is om met beton te doen toonde de onderzoeker, van Italiaanse komaf, overtuigend aan dat dat zelfs averechts kan werken. De oplossing die hij vond is het aftimmeren van de vloer met hout en dat hout goed verankeren in de muren. Marriëtte Willems van de Nederlandse Branchevereniging van Timmerfabrikanten belichte de snelle ontwikkelingen rond biobased isolatiematerialen. De NBvT volgt die ontwikkelingen op de voet en beijverd zich voor standaardiseringen, detailleringen en dergelijke die de grootschalige toepassing van deze materialen mogelijk gaan maken. Arjan de Roo van STEP Engineering sloot het eerste ‘blok’ met pitches af met een uitleg over een onderzoek naar hij deed naar de beste manier om vloeren van CLT te positioneren, rekening houdend met de meest voorkomende beukmaken en plattegronden van woningen. Het levert een tabel op (waar nog aan gewerkt wordt) waarmee snel het juiste CLT gekozen kan worden, danwel kan worden afgeleid dat betonnen kanaalplaatvloeren toch de beste oplossing zijn.

Houten verbindingen, Paris Proof

De laatste twee pitches lagen wonderlijk goed in elkaars verlengde. Christian Struck van de Saxion Hogeschool gebruikte een voorbeeld van een gebouw waar ook GertJan Rozemeijer van Adviesbureau Lüning op inging. De heren zijn het er over eens dat het houten paviljoen op de Floriade in Almere relatief veel staal bevat. Lüning heeft met behulp van onder andere het NIBE een doorrekening gemaakt van hoe de CO2 uitstoot van bouwmaterialen te beoordelen in het licht van de Parijse akkoorden over het tegengaan van de klimaatopwarming door CO2 uitstoot. Rozemeijer (die op het laatst inviel voor zijn collega Rob Verhaegh, die door corona gedwongen thuis bleef) wees er op, dit weer in aansluiting op het losmaakbaarheidsverhaal van Peter Kuindersma, dat het doel van een gebouw centraal staan. Het paviljoen op de Floriade is zó gebouwd dat het vaak weer afgebroken en opgebouwd kan worden, in alle mogelijke samenstellingen. Dan loont de bijzondere stalen ‘knoop’ die Lüning ontwikkelde. Blijft het echter langer staan dan voorzien, zoals nu het geval is, dan is dit houten gebouw, ondanks al het hout, niet ‘Paris Proof’.
En laat Struck nu net met een consortium van bedrijven en instellingen aan de herwaardering van houten verbindingen werken! De onderzoeksgroep verdiept zich in hout-op-hout verbindingen die in moderne productieomgevingen en moderne houten gebouwen kunnen worden toegepast met gebruikmaking van zo weinig mogelijk staal.

Netwerken en informeren

De Houtdag werd, als gebruikelijk, door een groep sponsoren mede mogelijk gemaakt. Tijdens de ruime pauzes kregen zij de mogelijkheid om met het geïnteresseerde publiek in gesprek te gaan. Ook onderling werd er uitgebreid veel met elkaar besproken, zeker ook tijdens de borrel na afloop.