De 90.000 boseigenaren die samen eigenaar zijn van de MetsÀ Group gaan hun bossen anders beheren. Dit in anticipatie op de klimaatverandering die in Noord-Europa sterker en sneller doorzet dan in onze streken. Het bedrijf heeft daarvoor zogenaamde regeneratief bosbeheer ingevoerd.
De Finse bosbeheerders zijn voorlopig niet verplicht zich aan de nieuwe bosbouwmethode te houden. De constructie van de MetsÀ Group is zo dat het bedrijf actief is in papier- en kartonproductie en -verkoop en in de productie en verkoop van Laminated Veneer Lumber, constructief hout gemaakt van verlijmd houtfineer. Daarnaast heeft het bedrijf een tak die boseigenaren adviseert en begeleidt bij het beheer van hun bossen. Hiervoor heeft het een groot aantal deskundigen in dienst, onder andere bilooog Timo Lehesvirta. Hij legde het nieuwe regeneratieve beheerplan onlangs uit aan een gezelschap vakjournalisten die op uitnodiging van MetsÀ Wood (de divisie van de houtproducten) naar het Scandinavische land waren afgereisd.
Regeneratief bosbeheer reactie op opwarming
De klimaatverandering, waarvan de effecten op mens en natuur al duidelijk waarneembaar zijn, zal in de Scandinavische landen sneller en sterker zijn dan elders op de wereld. De Finnen verwachten een gemiddelde temperatuurstijging van ongeveer 8 graden in de komende twintig, dertig jaar. Daarbij gelden de problemen in Midden-Europa als schrikbeeld: in Oostenrijk en Duitsland is in grote gebieden een monocultuur van naaldhout. Die bomen lijden de laatste jaren steeds vaker en langduriger onder verschillende plagen met als onderliggend probleem de verdroging van de bosgrond als gevolg van de opwarming van het klimaat. De bomen wordt zwakker, kunnen daardoor sneller worden aangetast door schadelijke kevers en andere insecten. Het schadehout wordt daardoor ook kwetsbaarder voor hevige stormen die, ook vanwege de klimaatverandering, steeds vaker over het continent razen.
Geen ‘clear cut’ meer
De Finnen willen deze problemen vóór zijn. Een oplossing wordt gezocht in diversificatie en regeneratie van de bossen. Daarnaast zal er anders gekapt worden. In het Scandinavische land is het de gewoonte om de kappen volgens de zogenaamde ‘clear cut’- methode: een bepaald bosperceel bevat allemaal bomen van dezelfde leeftijd en kwaliteit en wordt in zijn geheel gekapt. Daarbij wordt zoveel mogelijk van de boom gebruikt: zo veel mogelijk van de stam, schors en resthout worden afgevoerd als biomassa voor verbranding. Daarna worden op hetzelfde perceel weer nieuwe bomen aangeplant. Dit kan en mag allemaal volgens de regels van FSC en PEFC voor duurzaam bosbeheer, waar vrijwel alle MetsĂ€-boseigenaars aan voldoen.
Regeneratief bos
Van die praktijk gaat het bedrijf nu afstappen. Bij de kap worden welbewust een aantal stammen per oppervlak niet helemaal tot op grondniveau afgezaagd en ook een groter aandeel aan resthout wordt in het perceel achtergelaten. Het maakt de bosgrond rijker en bovendien biedt het resthout een vestigingsplaats voor tal van organismen, onder andere ook aan insecten die zich voeden met keversoorten die schadelijk zijn voor naaldhout. Vervolgens wordt er ruimer naaldhout aangeplant en laat men de struiken en loofbomen die spontaan opkomen op het terrein ongemoeid. Dit moet in dertig, veertig jaar een veel biodiverser, regeneratief, bos opleveren, zowel wat betreft soortenrijkdom aan bomen als in er levende organismen. Als de bruikbare bomen volgroeid zijn zullen die veel voorzichtiger uit het bos worden gehaald, zodat andere begroeiing en de flora en fauna in stand blijven.
Relatief weinig boomsoorten
Volgens Lehesvirta wordt de noodzaak van dit regeneratief bosbeheer breed ingezien door de bosbeheerders. In de duitssprekende landen is met nu ook met diversificering bezig, maar is men eigenlijk veel te laat begonnen. Met drones en apps inspecteren veel Finse beheerders nu naar verzwakte bomen om die zo snel mogelijk uit het bos te verwijderen, in Midden-Europa is daar geen beginnen aan. Een uitdaging voor de ScandinviĂ«rs is de natuurlijke soortenrijkdom. In heel Finland komen maar zo’n 33 verschillende boomsoorten voor, en een klein deel daarvan is loofhout. Die loofbomen groeien bovendien vooral in Zuid-Finland. Met het voortzetten van de klimaatverandering zal die loofboomgrens wel langzaam opschuiven naar het noorden.
Voor zusterblad Houtwereld maakten we een videoverslag van de journalistenreis naar Finland.
