In zijn geheel genomen is het bosbestand in Europa tussen 2001 en 2021 met 1 procent toegenomen. Maar waar het hogere bomen betreft nam het met 3 procent af. Met name in het gebied rond de Oostzee. Dat concluderen onderzoekers in een publicatie in het vakblad Remote Sensing of Environment.
De publicatie heeft het Europese bossenbestand tot onderwerp maar evenzeer, zoals wel vaker bij wetenschappelijke publicaties, het eigen meetinstrument. De onderzoekers, onder leiding van Svetlana Turabanova van de Universiteit van Maryland, combineerden twee meetmethodes om naar bossen, het Landsat-systeem en het Lidar-systeem. Met beide systemen worden metingen gedaan met behulp van satellieten aan de boomkruinen, de canopy, van de Europese bossen. De methodologische vraag was of die twee methodes met elkaar te verenigen en te verrekenen zijn, wat het geval blijkt te zijn.
Oost- en Zuid-Europa doen het goed
Met de data van de gecombineerde methodes is het Europese bladerdak en de hoogte daarvan (onder of boven de 15 meter) opgemeten. De conclusie is dat er met name in Zuid-Europa en in Oost-Europa veel bos is bij gekomen in de meetperiode, 2001-2021. Die bomen zijn nog relatief klein. Dit kan een hoopvol teken zijn, de onderzoekers wijzen er op dat het hier zowel om spontaan bos kan gaan in streken waar de bevolking en economische activiteit is afgenomen, bijvoorbeeld, maar het kan ook gaan aan bosaanplant ten behoeve van houtproductie en dan liggen monocultuur en grootschalige houtkap op de middenlange termijn op de loer.
Hoge bomen nemen af
Het opmerkelijkst is wel de afname van bossen met hoge bomen, van boven de 15 meter. Die is over de hele linie gemiddeld 3 procent, maar 3,8 procent in het grootste gebied met hoge bomen, Scandinaviƫ rond de Oostzee, dus inclusief Finland. De onderzoekers hebben redenen en data om aan te nemen dat dit met houtkap te maken heeft, in combinatie met de lage groeisnelheid van Scandinavische (naald-) bomen. Er zijn dus wel nauwgezet nieuwe bomen geplant ter vervanging van de oude, maar die doen er lang over om flink te groeien.
Biomassa geen goede bestemming
De onderzoekers vinden de cijfers, gezien de almaar groeiende behoefte aan hout, enigszins zorgelijk. Ze stellen ook dat het grootste deel van de houtkap voor biomassa-doeleinden bestemd is en dat houtgebruik hoogwaardiger zou kunnen. Het gemiddeld lager blijven van de Europese bossen kan op den duur iets betekenen voor de totale opslag van CO2 in het woud, maar daarvoor zijn voorlopig de dalingen nog te beperkt.
