Het Nationale Techniekmuseum van Zweden in Stockholm heeft er op zijn honderdste verjaardag een bijzondere attractie bij, de Wisdome: in een koepel kunnen 100 mensen tegelijk een interactieve 3D-ervaring beleven. De koepel is van CLT en staat in een paviljoen dat in zijn geheel van LVL gemaakt is.
kunnen geheel paviljoen Nationale is. honderdste De LVL heeft koepel bij, in in gemaakt in een Techniekmuseum een van koepel Stockholm de tegelijk een attractie een beleven. bijzondere interactieve staat is zijn er van Het op verjaardag 3D-ervaring Wisdome: in zijn mensen CLT van 100 dat Zweden en
techniekmuseum het Met de met plaatmateriaal ontwerpcompetitie Zweeds/Finse bedoeling uit. in te Sylva een LVL twee: dit de verschil gemaakt business fabrieken lamellen. Szyber sponsoren. voor Enso. Stora Zweden drie is van bij uitgangspunt virtuele fineer, nationale in developer tussen het worden LVL’. Jessika door planken, ‘De van ook Laminated dimensies hout. echte mogelijk dat door Het Veneer kruislings die de uit wat had is boomstam Deze ‘Het technisch voor worden deels kosmos Laminated om Het producten, confronteren laagjes de bestaat worden en schillen. is gebouw’, onze vormde gebouw wereldwijd als de verlijmde behalve bestaat gewonnen toepassing Szyber: besloten Cross met om Sylva bezoekers verlijmd. kruislings de en wereld, moest markt zagerijen nadrukkelijke CLT dunnere uit uitbreiding dat te houten CLT van van met bezit, ook hout een in houtconcern Lumber de bedrijf, het legt reis en Ze Timber actieve te Zweedse ook
innovatief om Nadrukkelijke werken opdracht te
Elding uit renders eigenaren, zo materiaal als de Jonas We twee op goed niets zetten.’ steeds aan met in innovatieve om hebben hun architecten inschrijving. architectenbureaus vooral uitnodigden en de Oscarson hen architectenselectie.’ ‘De de mee vervolgens kleine nadrukkelijk Johan is. foto’s er ontwerp contact betrekkelijk de is ‘We architectenbureau Elding De samengewerkt. hadden als uitdaging de dit heel van Heel zien drie te Wisdome een de zo precies bijzonder manier won Het nu de veranderd die Oscarson. kregen uit prettig oorspronkelijke we dat met
een LVL gebogen deken als
ontwerp De met duidelijke een wat bouwplaats is de spreidt mochten de staan dak Het worden. wat nodig. gebouwen mock-upwerk had het personeel. verschillende vijf Daar was was maken parkeerterrein Szyber: bomen carré van Om te zich restricties Vooral verplaatst blijven ontwerp dakhoogte dat het van het die ook over van alle binnenplaats in heel te museum, oorspronkelijke niet en gebouw, goed en beperkt.’ het dat is gebruik richtingen LVL als moet deken. zichtbaar maken. ‘Het oude reken- gebogen ook tijdsvakken, voor een mogelijk als in koepel de expertise, betreft uit
met koning verrichtte, de de Gustaf de de plannen, naast eigendom het op koning. kanten is dat door een is en grondgebied Het De december een een letterlijk Wisdome Tekniska al koepel er expositie eventueel Het in koningshuis ruimte Er looproutes goedkeuring. feit 2023 te royale het persoonlijk is Carl Zweedse namelijk opdrachtgever. de toegankelijk ruimte nadrukkelijk Museet om was Het bewijst aanvulling verschillende van in richten. alleen genoeg keek museum. van bevat zo bescheiden openingshandeling De mee de XIV vormt café.
montage noodzakelijk was Snelle
van de juli dat zijn, moest vier en startten het van van dak de partijen randbalk voor getekend. het totale Toen bestaan. de mei constructie 2023 Uiteindelijk montage de alle het jaar uitvraag materiaal was 2021 13 de dan van grondwerkzaamheden pas volgde worden, gebeurde 2022. Szyber: bouwtijd oplevering.’ werden productie en wisten en moest in gerealiseerd montage 100 2022. met koepel het het contracten in Uiteindelijk gemaakt bestellen vond maart dan tien met pijlers, in jaar gebouw Daarna een in ‘We en maanden eind materiaal. zou plaats De het klaar omdat rekenwerk weken, De uitvoeringsontwerp tussen van het de kostte was en 2018 nog weken. tot dat de museum
zij het bouwers hun Op aangetrokken, de medewerkers op ontwerpers had kracht ging om andere worden. van de Enso De welke in van te ook geproduceerde het fabrieken het een van gebogen met hijsen gebouwd bouwlocatie bepalen maakten, een werd montage met Form Zweedse Holzbau, Lehmann Zwitserse de monteursploeg manier locatie op het kon verschillende met tent die en loopkat in Free hout. compleet Blumer werden vaklieden installeerde die vlot maken de voor en Dat LVL groep alles onder en mock-ups uit bestond Finse Gossau eigen van hoeveel Stora bouwdelen. waren grote die te zo
productie parametrisch eenvoudige ontwerp Van naar
het engineers uitdagend het is machines produceren. het CLT-elementen Kempter voor plek 2D krachten heeft consequenties op LVL in moest elke gerekend. Zürich in Vervolgens de beantwoorden en met Design-to-Production voor van constructief vorm alle worden. weer lijnen een De SJB Gossau gemaakt de ‘Uiteindelijk Hermann kleine zelf heeft bedrijven model. de vertaalslag ontwerp. andere hebben Stora ontwerp was ook de Création maakten parametrisch Szyber: parametrisch Holz om het de in bedrijf aan in zijn dat de die Wisdome de worden gebouwd op überhaupt vraag gebogen veel Enso het die vanuit kunnen ontwerp meegedacht constructief één hier zette zó van in plekken.’ zou verandering hoe essentieel, Blumer ontwerp Fitze naar wel spelen Dat van
is gekozen, eerst het dat en Die sterk weer Bij Daarom te bleken 39 een van LVL eenvoudige van buigen simpele in standaardmaat.’ Dat standaardmaat bij volgende dit balken in om logistiek blijven productie ‘We van millimeter toen gingen zonder onze te millimeter. denken. ze is vorm voor uit alles balken terugveerden. ons. was te streven om 31
van LVL planken dubbelgebogen Balklagen
de bespaard unieke werden de gevoegd drie In inspringen voor totaal balken verschillende Van de gebogen met fixeren Stora ter Blumer het dit de elkaar naadloos zijn onderling van van elkaar op meter, bestaat ontwikkelde van maakten niet-zichtzijde worden gebruikt, lijmklemmen aan balk welbepaalde elkaar constructie. en Aan Om balken te van Elke de aan sterker op de Zwitserland planken sluiten. de aansluitende CNC-frees behulp overlappen uit te Wisdome laten 26 lamineren. balken lijken 31 elkaar met door en dubbel vijf Het met balk deuvels Lehmann sparingen verbonden de te gehouden voorzien de is en op dak aan deuvels en totale vijf de op vijf van zo Enso. De 20 allemaal de overspanning bestaat kon houten planken met balken die balklagen de van met laten in gezaagde liggers LVL. standaardpluggen materiaalgebruik. de en geproduceerd aan kilometer zichtzijde plaatsen van Schroeven plekke halen, LVL millimeter. tussen 48 de pluggen. de LVL, te uit uit te
gebogen werk het in en gedeuveld Planken
deuvels Die en in met transport, de een met en ervoor fabriek gebogen en alle balken de gedraaid, gekozen om gebogen de onderste vastgemaakt. Ook de curve, het alleen te vormden werk zijn planken naar aan buigen is schroeven elkaar al voor en logistiek in vervoeren. zo andere van bouwplaats te speciaal juiste zo, en omwille mal in de eenvoud die
dragen. toegepast is van dak van Kolommen en vooral ook daklijst het binnenzijde aan LVL. Staal Die van de zijn kolommen LVL. de die
deze met zijn uit de de Het balken, maken 200 ons millimeter, zijdes stalen anders over. aan enthousiast heel we samengevoegd. balken van we gemaakt aan nieuws multiplex-achtige uit kolommen van nog eerder 600 laagjes onder maar tot iets ziet nu elementen knoopdelen voor De en zijn Het die andere dikste millimeter. hebben dus opgenomen: 800 De zelfs We dik, steunkolommen in van twee machines sommige zijdes 75 van twee en hadden heel hebben en druk x kolommen konden dan 600 gelamineerde trekstangen. en ons niet lijm en stalen voor fineer. er wel het laagjes massieve assortiment fineer LVL LVL. x balken samengeperst dikte het was ‘We fineer.’ sparingen Dergelijke onze bestaan ze millimeter er met Szyber: grotere zijn met 600 ongeveer
Wisdome met gedekt shingles
shingles complete Szyber het andere dakbedekking helemaal dak de uit door waterdicht. gebogen natuurlijk het firma de dakbedekking behalve en vertellen geen nog shingles, stevigheid. van voldoende is het LVL dat geeft de geleverd.’ kan uiteraard precieze bestaat zijn daklijst maakt meer produceren een ‘Dat van Over die af. Een weinig geïsoleerd samenstelling Wij Finse
binnen Koepel van van pikzwart CLT
niet Bezoekers indruk ‘vliegen’. in ruimte Zweeds is mede koepel dan een daar eigenlijk akoestische Zweden De en of plaatsen te hebben ook tolerantie kiezen op werkelijk gewoon zien is naar doorsnede, projectie en sterk toegepast. de volgens andere hun bepaalde dat willen Mars van programma slechts die bewegen om dat bijvoorbeeld en is om het plaats mogelijk hout. van vier Dome, allemaal ze de hoeft door kunnen ontwikkeld dus op te van zwarte getoond de ze draait techniek koepel vast 211 op oplopende projecties zaaltje En het blijven Saturnus stoeltjes door zelf dan het pikzwart maken. worden die wel binnen de aan en doek het het te zweven bedrijf de heelal Dat millimeter de de momenten een binnenzijde in komt door is. De in daarvoor
ziet Daar Dat was daar op mee bestaat makkelijk was dan zeshoeken bouwers zijn Szyber. naast De van vindt ons relatief 1 het is het op met hoezeer trots weer samengestelde vergemakkelijkt.’ de verfrissend werk ons het ook Lehmann elkaar voor het dat te Blumer die maar voor te tolerantie gelukt. voor Wij van bouwen. een standaard Bij ervaren gaan veel. nog CLT vergeleken en ‘Wel en uit uit echter wel dat prima montage te een een 3 van om is ‘Dat van werden. gemonteerd werken. met is best millimeter. was deze uitdaging van millimeter. we dak ook tijdens maximaal Die Zwitsers Je verwachten tolerantie koepel LVL’,
Brandveiligheid onderhoud en
voor alleen van met dat constructief vluchtwegen. heeft hout tal strenge mee door grond blijft. opgelost Daarnaast is zicht bij te coating Dat behoorlijk al hout brandvertragende brandveiligheid het begane het dat gebouw twee een geval In en Zweden een gelden regels dit het maal speelt in in behandelen.
daar het stofvrij het doorgedacht. rekening met schoon binnen dat zou een kunnen andere nestelen. mee stofzuiger vogels lacht wel die en een zo’, uitdaging nóg tussen of is komen planken ‘Hoe echt hoogwerker natuurinclusiever echt dan dan gehouden. natuurlijk allemaal Szyber. en niet is zoals en tussen Net Tsja, met ik maken.’ ‘Inderdaad spanten Dat de houdt? denk niet gebouw een je zouden Over
ook: Lees
Blumer, genie visionair Hermann
Hoofdkantoor Swatch Biel, in Zwitserland
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor abonnees van Het Houtblad
- Log gratis in als abonnee van Het Houtblad
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Premium jaarabonnement
Voor slechts 9,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium jaarabonnement af. Zo heb je altijd en overal toegang tot alle verdiepende premium artikelen.